συντίθημι

ΝΜΑ, και αττ. τ. ξυντίθημι και συντιθῶ, -έω, Α [τίθημι]

νεοελλ.

(μόνο το μέσ.) συντίθεμαι

σύγκειμαι, αποτελούμαι («το έργο είναι συντεθειμένο από πολλά μέρη»)

μσν.-αρχ.

1. συνενώνω («φύσις πυρὸς... συνετέθη τῇ φύσει τοῡ σιδηροῡ», Λεόντ. Ιερ.)

2. μέσ. α) αποδέχομαι, παραδέχομαι («οὔτε συντίθεμαι οὔτε ἀποτάσσομαι», Επιφάν.)

β) συμφωνώ, συνάπτω συμφωνία («τὰς ξυνθήκας, ἅς ξυνέθεντο», επιγρ.)

αρχ.

1. τοποθετώ, βάζω μαζί

2. συμπτύσσω, συμμαζεύω («τὰ δὲ πρόσθεν σκέλη τὰ πλεῑστα συνθείς», Ξεν.)

3. μαθ. α) προσθέτω

β) συνδυάζω τους όρους αναλογίας

γ) (σχετικά με τη σύνθεση γεωμετρικών προβλημάτων) σχηματίζω διάταγμα

4. (λογ.) συνάπτω τους όρους τής πρότασης

5. (ρητ.) συσσωρεύω

6. συναρμόζω για την κατασκευή ενός συνόλου

7. κατασκευάζω, δημιουργώ, φτειάχνω (α. «πεντηκοντέρους και τριήρεις συνθέντες», Ηρόδ.

β. «ἀναγκαίως τὸ θνητὸν γένος ξυνέθεσαν», Πλατ.)

8. πλάθω διήγηση

9. (για συγγραφέα) συγγράφω, συντάσσω («πρὸ τῶν Μηδικῶν Ἑλληνικά ξυνετέθησαν», Θουκ.)

10. επινοώ, μηχανεύομαι

11. περιλαμβάνω

12. εμπιστεύομαι κάτι σε κάποιον («συνθεὶς Ἀντιπάτρῳ τὰ τούτων ὀστᾱ», Πολ.)

13. συμπεραίνω

14. μέσ. α) αντιλαμβάνομαι, κατανοώ («σύνθετο θυμῷ βουλήν», Ομ. Ιλ.)

β) ακούω

γ) διευθετώ, τακτοποιώ

δ) στοιχηματίζω

ε) υποστηρίζω κάποιον με την ψήφο μου, ομοφρονώ με κάποιον

στ) συγκατατίθεμαι, συναινώ

15. (το αρσ. τής παθ. μτχ. αορ. ως ουσ.) ὁ συνθείς

ο δημιουργός

16. φρ. α) «συντίθημί ἄρθρα στόματος» — κλείνω το στόμα (Ευρ.)

β) «συντίθημι τὰ ἱμάτια» — διπλώνω τα ρούχα (Ξεν.)

γ) «συντίθημι λόγον» — κάνω λογαριασμό πάπ.

δ) «συντίθημί τι ἀπό τινος» — συνθέτω ή σχηματίζω κάτι από κάτι άλλο (Ηρόδ.)

ε) «συντίθεμαι πρὸς τινα» — ανταλλάσσω τους όρους μου με κάποιον.